24/03/2017 Green Projects

Wiecie już, że Morze Bałtyckie należy do mórz słabo zasolonych. Jest też przy okazji jednym z najmłodszych na naszej planecie. Powstało około 14,5 tysiąca lat temu, po ostatnim okresie zlodowacenia. Najciekawsze jest jednak to, że na początku wcale nie było morzem, tylko jeziorem.

Powstawanie Bałtyku

Roztapiające się lodowce utworzyły duży, słodkowodny zbiornik pomiędzy wybrzeżem Litwy a Danią. W tym czasie po wodach tzw. Bałtyckiego Jeziora Lodowego pływały nawet góry lodowe, a w związku z panującym klimatem jezioro było przez większą część roku skute lodem – i kto by pomyślał!           

Ponieważ w tamtych czasach sytuacja klimatyczno-geologiczna była dość dynamiczna - raz było cieplej i lodowce topniały, innym razem lodu przybywało, a do tego następowało podnoszenie skorupy ziemskiej - nasze morze doświadczało wielu zmian. Około 13 tys. lat temu z powodu ocieplenia lądolód przesunął się na tyle w kierunku północnym, że po raz pierwszy powstało połączenie między bałtyckim jeziorem i oceanem. Później, na zmiany, Bałtyk znowu stawał się jeziorem, to znów łączył się z oceanem by stać się morzem.

W pewnym momencie historii, około 11,7 tys. lat temu, wody z bałtyckiego jeziora odpłynęły przez oceaniczny łącznik w ciągu zaledwie kilku lat (może nawet roku). Poziom wody spadł wtedy aż o ponad 25 metrów. Gdyby to się zdarzyło teraz, to żeby dotrzeć do wody musielibyśmy przejść od 10 do nawet 50 kilometrów (w okolicy Zatoki Pomorskiej) w głąb morza ruszając z dzisiejszych plaż. Strasznie dużo chodzenia, prawda?     

Około 9,8-9,5 tysiąca lat temu nastąpiło ostateczne połączenie bałtyckiego jeziora z oceanem. Ze względu na rosnące zasolenie, w morzu pojawiały się nowe gatunki organizmów morskich, takie jak orzemek Mastogloia czy ślimak Littorina litorea, od których swoje nazwy wzięły kolejne okresy rozwoju Morza Bałtyckiego. Na północy, w rejonie Zatoki Botnickiej, następowało wypiętrzanie się dna morskiego (które trwa do dziś), natomiast u południowych wybrzeży morze wdzierało się coraz bardziej w ląd. Aż dotarliśmy do czasów współczesnych.

A jaka przyszłość czeka nasze morze? Z uwagi na postępujące zmiany klimatyczne oraz rosnący poziom zanieczyszczeń, Bałtyk będzie stawał się coraz mniej słony i coraz cieplejszy (nawet o 2-4 st.C). Do tego morze będzie zamarzać dużo rzadziej i na znacznie mniejszym obszarze niż obecnie. Jeziorem raczej już się nie stanie, ponieważ globalny poziom mórz stale rośnie ze względu na topniejące lody na obydwu biegunach (zwłaszcza północnym). Poziom wody Morza Bałtyckiego na przestrzeni ostatnich 25 lat wzrastał od 2 do 4 milimetrów rocznie. I ten trend będzie się raczej utrzymywał.

Źródła: Jedna Ziemia, WWF, EEA