21/03/2017
Aneta Bywalec
Bałtyk, niewielkie morze, które opływa nasz kraj z północy skrywa w sobie wielką skarbnicę gatunków żywych organizmów. Nie wielu z nas zdaje sobie sprawę, że w chłodnych wodach naszego morza bałtyckiego, żyją bliscy krewni delfinów – morświny.
Jak odróżnić morświna od delfina? Przede wszystkim morświn jest znacznie mniejszy, bardziej krępy i w odróżnieniu od delfinów ma zaokrąglony przód głowy. Oprócz tego, morświny żyją w chłodnych wodach, prowadzą skryty tryb życia i unikają człowieka, rzadko też wyskakują ponad powierzchnię wody.
Występuje 6 gatunków morświnów, nasze wody zamieszkuje morświn zwyczajny (Phocoena phocoena). Nasz morświn waży do 60 kg i nie przekracza 180 cm długości. Co ciekawe samice są większe od samców. Morświny są czarne na grzbiecie i bokach, a białe na brzuchach. Żyją samotnie lub w małych grupach 2-3 osobników. Poruszają się z niewielką prędkością i trzymają się powierzchni, potrafią jednak nurkować do głębokości 90 m. Jedzą głównie ryby – ich głównym przysmakiem są śledzie i szproty.
Do lat 30-tych XX wieku te zwierzęta były dość popularne, niestety obecnie na skutek zanieczyszczeń, zabłąkanych sieci rybackich oraz świadomego tępienia ich populacja drastycznie spadła i obecnie w całym Bałtyku żyje zaledwie 450 osobników.
Oprócz sieci rybackich morświnom zagrażają zanieczyszczenia wód oraz hałasy emitowane pod wodą, które zwyczajnie mogą je ogłuszyć i uniemożliwić skuteczną nawigację.
Aby skutecznie chronić morświny, trzeba lepiej poznać ich biologię oraz zwyczaje, a przede wszystkim dbać o ich prawną ochronę. Jak można pomóc morświnom? To co każdy z nas może zrobić to świadomie korzystać z zasobów środowiska i segregować śmieci, tak, aby nie trafiały do rzek, a nimi do morza. Pomoc na większa skalę polega na zrównoważonym rybołówstwie i stosowaniu odpowiednich sieci, które w mniejszym stopniu zagrażają ssakom morskim. Ważne są również akcje oczyszczania przybrzeżnych mórz Bałtyku ze śmieci oraz zatopionych w czasie II wojny światowej wraków statków i samolotów, w których mogą znajdować się niebezpieczne substancje. Równie ważna jest dbałość o jakość wód, a więc sprawnie działające oczyszczalnie ścieków i pilnowanie, aby żadne niepożądane substancje nie były nielegalnie odprowadzane do morza.
Jeśli macie ochotę dowiedzieć się czegoś więcej o tych tajemniczych ssakach koniecznie odwiedźcie Dom Morświna na Helu. Dzięki makietom i ekspozycjom medialnym poznacie historię morświnów, a także dowiecie się dlaczego są takie rzadkie i jak można je chronić. Przechodząc z Domu Morświna będziecie mogli podziwiać wystawę wielkoformatowej fotografii. Natomiast przy Akwarium Gdyńskim w Gdyni możecie podziwiać pomnik morświna.
Czy wiecie, że:
- inne nazwy morświna to: morsun, świnia morska, bałtycki delfin;
- morświny mogą odpoczywać tylko połową mózgu, podczas gdy druga połowa jest aktywna
i zdolna do wykrywania niebezpieczeństwa;
- te morskie ssaki porozumiewają się za pomocą echolokacji, czyli wysokich dźwięków, które trafiając na przeszkodę wracają do specjalnych receptorów umieszczonych w czaszce morświna, dzięki czemu morświn może określić kierunek i odległość ławicy ryb oraz przeszkód znajdujących się pod wodą;
- w każdą trzecią niedzielę maja obchodzony jest Międzynarodowy Dzień Bałtyckiego Morświna – warto wtedy wybrać się do Gdyni, gdzie organizowane są imprezy plenerowe mające na celu zwiększenia świadomości społeczeństwa o życiu morświnów i zagrożeń
z jakimi się boryka.
Bibliografia:
Władcy oceanu; J.D. Darling; wyd. G+J RBA Sp.z o.o.
